Lekari:

Dr sci. med Danijela Ristić – Medić (VNS), spec. interne medicine i dijetoterapije

Dr sci. med Gordana Petrović – Oggiano (NS), spec. higijene

U cilju prevencije bolesti, poboljšanja zdravlja i edukacije o pravilnoj i uravnoteženoj ishrani, u okviru CENM postoji i Savetovalište za ishranu.

Opšte informacije:

Pacijeti na prvi pregled u savetovalište dolaze sa uradjenim laboratorijskim analizama i medicinskom dokumentacijom o postojećim bolestima. Konsultacije u oblasti ishrane, u cilju određivanja nutritivne terapije vrše se posle ispitivanja stanja uhranjenosti i kliničkog i laboratorijskog nalaza na prvom pregledu. Pravi se individualna dijeta za svakog korisnika savetovališta i na kontrolnom pregledu vrši se korekcija jelovnika.

Stručni tim lekara (specijalista higijene, interne medicine i dijetoterapije) sa dugogodišnjim edukacijom u oblasti medicinsko-nutritivne terapije (MNT), koji su i predavači na KME iz oblasti ishrane, metabolizma i dijetoterapije, savremenim dijagnostičkim metodama i evaluiranim upitnicima procenjuju unos i nutritivni status kod zdravih osoba kao i kod osoba sa različitim oboljenjima. Osnova našeg rada su individualni dijetarni programi. Poseban akcenat dajemo lečenju gojaznosti kod adultne populacije kao i porodičnoj dijetoterapiji gojazne dece i njihovih roditelja u skladu sa Nacionalnim programom za prevenciju gojaznosti kod dece i odraslih (od 2018. god).

Po savet za ishranu se može doći kod gojaznosti, pothranjenosti, zatim hiperlipidemija različitih fenotipova, dijabetesa, metaboličkog sindroma, isulinske rezistencije, hipotireoze, hipertenzije, poremećaja uhranjenosti (anoreksija, bulimija), trudnoće, menopauze, osteoporoze, poremećaja hepatobilijarnog trakta, oboljenja bubrega (nefrotski sindrom, peritonealna dijaliza, hemodijaliza), inflamatornih bolesti creva, ishrane na onkološkoj terapiji, anemije i alergije na gluten kao i kod različitih sportskih aktivnosti. Posebna usmerenja savetovališta su starije osobe sa sarkopeničnom gojaznošću kao i osobe sa masnom jetrom i insulinskom rezistencijom.

Individualna MNT jeste jedino opravdani način lečenja prekomerne telesne mase i gojaznosti. Dijetarni protokol je u skladu sa IASO/IOTF SCOPE „Obesity Profesional Educations“. Sprovodimo je kroz standardizovan proces nutritivne zaštite (Nutrition Care Process), kroz model koji sagledava uslovno preventivnu i terapijsku ulogu ishrane baziran na vodičima za nutritivnu praksu zasnovanu na dokazima.

Model MNT se odvija u četiri koraka 1. nutritivna procena, 2. nutritivna dijagnoza, 3. nutritivna intervencija, 4. nutritivni nadzor i nutritivna oceana. Nutritivna procena se bazira na nutritivnoj anamnezi, anketi ishrane i dostupnosti hrane, biohemijskim pokazateljima i antropometrijskim merenjima. Nutritivnu dijagnozu daje lekar–dijetoterapeut na osnovu kritičke nutritivne procene, planira i sprovodi individualnu MNT koristeći vodiče za nutritivnu praksu. Vodiči su zasnovani na očekivanim nutritivnim i zdravstvenim efektima, prati se prihvatanje i primena dijeteske kalorijske restrikcije od 300 do 500 kcal u odnosu na dnevne enegetske potrebe. Primarni terapijski cilj je gubitak na telesnoj masi od 10% tokom 3-6 meseci MNT.

Metode rada:

Sveobuhvatna procena nutritivnog statusa obuhvata:

1. Ispitivanja ishrane (dijetetska ispitivanja)
   B. Antropometrijska ispitivanja
   C. Fiziološka i biohemijska ispitivanja (biomarkeri) i klinički nalazi
2. Ispitivanje ishrane vršimo kvalitativnim metodama–porodična i individualna anketa (bez uzorkovanja i laboratorijskih analiza namirnica)

Primenjujemo sledeće metode za određivanje stanja ishrane i njihovu validaciju:

1. Dnevnik ishrane/ili zabeleške o unetoj hrani
2. 24h- retrospektivna anketa ishrane.
3. Anketa nutritivnih navika
4. Antropometrijska merenja – kao sastavni deo praćenja uhranjenosti osoba na dijetnom režimu ishrane i kao metoda za utvrđivanje zdravstvenih rizika, a na osnovu izmerene telesne mase, telesne visine, obima nadlakta, struka, kukova, debljine kožnih nabora i izračunavanja potrebnih indeksa (indeks telesne mase (ITM), odnos obima struk/kuka).

Bioelektrična impedancna analiza: Sarkopenična gojaznost može se dijagnostikovati samo primenom metoda za analizu telesne kompozicije, pre svega određivanjem veličine masne mase tela. Ovakav oblik gojaznosti ima odgovarajuće kliničke i metaboličke implikacije. Savremenom metodom bioelektrične impedancne analize odredujemo telesnu kompoziciju: telesnu masu, ITM, procenat telesne masti (masti %), količinu masnog i mišićnog tkiva kao i količinu vode, kalorijski unos hrane potreban za bazalni metabolizam. Ovakav način procene masne mase tela, nezavisno od telesne mase i stepena uhranjenosti bolje reflektuje aterogeni lipidski profil nego do sada korišćen indeks telesne mase i mi ga primenjujemo kod svakog korisnika našeg savetovališta u dijagnostičkom postupku.

Merenje treba da bude preduzeto u sledećim uslovima:

– merenje treba obaviti tri ili više sati nakon buđenja, prateći uobičajene dnevne aktivnosti koje

   se obavljaju u to vreme.

– merenje treba obaviti dva ili više sati nakon poslednjeg obroka

– merenje treba sprovesti ako je prošlo dvanaest ili više sati nakon intenzivnih fizičkih aktivnosti

– ne treba konzumirati alkohol minimum 12h pre merenja

– ne treba se tuširati neposredno pre merenja

Pregled se radi u donjem vešu i traje oko minut. Кontrola parametara na analizatoru na kontrolnim pregledima omogućava detaljno praćenje efikasnosti individualnih dijetnih programa u oviru prevencije ili terapije Rezultati se primećuju u strukturi tela i poboljšanju opšteg zdravstvenog statusa i korekcije metaboličkih poremećaja.

1. Fiziološka i biohemijska ispitivanja (biomarkeri) i klinička ispitivanja (doneta medicinska dokumentacija).

Neophodne biohemijske analize u cilju primarne i sekundarne prevencije bolesti vezanih za nepravilnu ishranu a koje je neophodno doneti na pregled u zavisnosti od vrste konsultacija:

• Redukcione dijete: kompletna krvna slika (eritrociti,leukociti, hemoglobin, hematokrit, MCV, trombociti), sedimentacija, serumsko gvožđe, glukoza, lipidogram (ukupni holesterol, trigliceridi, LDL, HDL i non HDL holesterol), bilirubini, AST, ALT, GGT, proteini, urea, kreatinin, mokraćna kiselina, TSH (u dogovoru sa lekarom i nivo vitamina D)
• Anemije: kompletna krvna slika (eritrociti, hemoglobin, hematokrit, MCV, trombociti), gvožđe, TIBS, % zasićenosti u cilju dijagnostikovanja anemija (hematološka oboljenja ili usled hroničnih zapaljenjskih oboljenja) i praćenja efekta nutritivne terapije.

• Hiperlipidemije: lipidogram (ukupni holesterol, trigliceridi, LDL, HDL i non HDL holesterol) u cilju određivanja tipa hiperlipidemije, rizika za koronarnu bolest i aterosklerozu i praćenja efekta nutritivne terapije kao osnove u terapiji hiperlipidemija.
• Osobe koje piju hipolipidemike: AST, ALT, GGT, kreatin kinaza – za praćenje efekta naših preporuka za ishranu u kombinaciji sa lekovima koje pacijentima poreporučuju endokrinolozi u cilju terapije hiperlipidemija.
• Masna jetra: bilirubini, AST, ALT, GGT, alkalna fosfataza, albumini, proteini – u cilju praćenja efekta nutritivne terapije na oboljenja jetre.
• Dijabetes: glikemija, HbA1c, analiza urina (aceton, glukoza), u cilju praćenja efekta nutritivne terapije u dijabetesu i kod redukcionih dijeta.
• Bubrežni bolesnici: urea, kreatitnin, mokraćna kiselina, albumini, proteini, kalijum, kalcijum – u cilju praćenja efekta nutritivne treapije bubrežnih bolesnika pre svega kod pacijenata na hemodijalizi.
• Insulinska rezistencija i policistični jajnici: OGGT test sa insulinemijom, nalaz polnih hormona ako su urađeni po nalogu ordinirajućeg lekara.
• Reumatoidna oboljenja: leukociti, C-reaktivni protein, sedimentacija, fibrinogen – u cilju praćenja zapaljenskog sindroma kod reumatoidnih oboljenja i planiranja adekvatnog nutritivnog režima kao i analiza mokraćne kiseline kod gihta.
• Biohemijska procena nutritivnog statusa: hematokrit, hemoglobin, gvožđe, leukociti, leukocitarna formula, albumini – u cilju biohemijske procene nutritivnog statusa.