EFSA projekti

Projekti Evropske agencije za bezbednost hrane – European Food Safety Agency (EFSA)

  • Podrška sprovođenju nacionalne dijetarne studije uz primenu EU Menu metodologije: Istraživanje ishrane odraslih starosti od 10 do 74 godina” – “Support to National Dietary Surveys in Compliance with the EU Menu methodology (sixth support): The adults’ survey”, including subjects from 10 to 74 years old “

Identifikacioni broj projekta: EFSA Tender OC/EFSA/DATA/2016/03
Trajanje projekta: 54 meseca
Projektni period: 2017-2022.godina
Vrednost projekta: 145000 €
Rukovodilac projekta: Dr Mirjana Gurinović, naučni savetnik
Кoordinator: CENM, Institut za medicinska istraživanja, Univerzitet u Beogradu
Partnerska institucija: Institut za javno zdravlje Srbije Dr Milan Jovanović Batut
Podizvođač: Delta Electronic

Lista učesnika u projektu

Glavni istraživač/rukovodilac: Dr Mirjana Gurinović, naučni savetnik

Članovi Upravno-koordinacionog tima:

1. Dr Mirjana Gurinović, naučni savetnik
2. Dr Milica Zeković, naučni saradnik
3. Marina Nikolić, stručni saradnik
4. Dr Dragana Jović

Istraživači CENM, Institut za medicinska istraživanja, Univerzitet u Beogradu:
1. Dr Mirjana Gurinović, naučni savetnik
2. Dr Marija Glibetić, naučni savetnik
3. Dr Milica Zeković, naučni saradnik
4. Jelena Milešević, istraživač saradnik
5. Marina Nikolić, stručni saradnik
6. Dr Ivana Šarac, naučni saradnik
7. Dr Marija Ranić, naučni saradnik

Istraživači Instituta za javno zdravlje Srbije Dr Milan Jovanović Batut:

1. Dr Dragana Jović
2. Dr Jelena Кašanin

Predstavnici podizvođača u oblasti informacionih tehnologija Delta Electronic:

1. Agneš Кadvan
2. Ivan Stančić

 

  • „Podrška sprovođenju nacionalne dijetarne studije uz primenu EU Menu metodologije: Istraživanje ishrane dece starosti od 3 meseca do 9 godina” – “Support to National Dietary Surveys in Compliance with the EU Menu methodology (sixth support): The childrens’ survey”, including subjects from 3 months to 9 years old “

Identifikacioni broj projekta: EFSA Tender OC/EFSA/DATA/2016/02
Trajanje projekta: 54 meseca
Projektni period: 2017-2022.godina
Vrednost projekta: 88000 €
Rukovodilac projekta: Dr Marija Glibetić, naučni savetnik
Кoordinator: CENM, Institut za medicinska istraživanja, Univerzitet u Beogradu
Podizvođač: Delta Electronic

Lista učesnika u projektu
Glavni istraživač/rukovodilac: Dr Marija Glibetić, naučni savetnik

Članovi Upravno-koordinacionog tima:

Dr Marija Glibetić, naučni savetnik
Dr Milica Zeković, naučni saradnik
Marina Nikolić, stručni saradnik
Dr Marija Ranić

Istraživači CENM, Institut za medicinska istraživanja, Univerzitet u Beogradu:
Dr Marija Glibetić, naučni savetnik
Dr Mirjana Gurinović, naučni savetnik
Dr Milica Zeković, naučni saradnik
Jelena Milešević, istraživač saradnik
Marina Nikolić, stručni saradnik
Dr Manja Zec, naučni saradnik
Dr Marija Ranić, naučni saradnik

Predstavnici podizvođača u oblasti informacionih tehnologija Delta Electronic:

Agneš Кadvan
Ivan Stančić

 

Sadržaj i ciljevi projekata:

Nacionalne dijetarne studije na individualnom nivou, realizovane u mnogim evropskim zemljama, obezbeđuju važne podatke za analizu nutritivnog unosa, praćenje navika u ishrani, donošenje odluka u oblasti nutritivnih politika i omogućavaju sprovođenje studija izloženosti populacije raznovrsnim elementima i jedinjenjima putem hrane. Ipak, zbog varijabilnosti u primenjenim metodama, podaci prikupljeni u okviru različitih zemalja ne mogu biti objedinjeni za panevropsku analizu rizika u oblasti bezbednosti hrane. Dostupnost harmonizovanih, adekvatno strukturisanih i detaljnih podataka o konzumaciji na nivou cele Evrope prepoznata je kao ključan element unapređenja pouzdanosti i konzistentnosti analiza izloženosti koju sprovode paneli Evropske agencije za bezbednost hrane (European Food Safety Agency – EFSA). Iz tog razloga je pomenuta oraganizacija razvila smernice o metodološkim principima i protokolima koje treba primeniti u okviru studija za procenu dijetarnog unosa na individualnom nivou, kako bi se, u panevropskom kontekstu, obezbedila potpuno harmonizovana baza podataka o konzumaciji hrane. Od 2011.godine se nacionalne dijetarne studije pod pokroviteljstvom Evropske agencije za bezbednost hrane realizuju u preko 20 zemalja, a od 2017.godine, nakon razmatranja prijave i priložene projektne dokumentacije, EFSA pruža finansijsku i naučno-tehničku podršku realizaciji ove studije i u Republici Srbiji.
Opšti cilj ovog istraživanja je utvrđivanje navika u ishrani i procena kvaliteta ishrane u opštoj populaciji na teritoriji Republike Srbije, uz praćenje parametara bezbednosti hrane, a na osnovu harmonizovanih protokola, validiranih istraživačkih instrumenata i programskih alata. Specifični ciljevi ovog istraživanja su višestruki, i navedeni su taksativno.

  • Razvoj i unapređenje istraživačke infrastrukture za sprovođenje studije uz prilagođavanje postojećih kapaciteta metodološkim zahtevima EU Menu projekta
  • Sprovođenje anketa u okviru ciljne populacije, radi prikupljanja podataka o opštim, socio-demografskim, antropometrijskim, nutritivnim i dijetarnim parametrima, i pohranjivanja istih u srpsku nacionalnu bazu kojom rukovodi Centar izuzetne vrednosti u oblasti istraživanja ishrane i metabolizma
  • Prenošenje prikupljenih podataka u baze EFSA-e u okviru projekta „Support to National Dietary Surveys in Compliance with the EU Menu methodology (sixth support)”.

U okviru navedenih ciljeva, primarne ishodišne tačke su podaci o kvalitetu ishrane, u smislu detaljnog pregleda unosa jednostavnih namirnica i složenih jela na nivou pojedinačnih ispitanika, kao i sledstvene procene unosa svih makro- i mikronutrijenata u populaciji, a na osnovu validiranih anketnih upitnika i softverskih alata. Sekundarne ishodišne tačke čine podaci o demografskim, socio-ekonomskim, antropometrijskim, kao i parametrima stepena fizičke aktivnosti prikupljenih na uzorku populacije.

Uzorak za obe studije definisan je na osnovu Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova Republike Srbije iz 2011. godine, a uključivanje u istraživanje zasnovano je na dobrovoljnosti. Ispitanici su izabrani metodom slučajnog uzorka, a prema prethodno utvrđenim grupama podobnih, formiranih prema starosnom dobu, polu, i geografskoj pripadnosti. Starosne grupe obuhvataju decu, starosti od 1 do 9 godina (572 ispitanika), adolescente, starosti od 10-17 godina (857 ispitanika), odraslu populaciju, starosti 18-64 godine (1144 ispitanika), kao i stara lica starosti 65-74 godine (598 ispitanika). Plan regrutacije kreiran je uz pretpostavljeni neuspeh regrutacije tj.stopu negativnog odziva od 10%. Starosne kategorije ispitanika, kao i planiran broj ispitanika u svakoj grupi, utvrđeni su na osnovu podataka iz pomenutog popisa, kao i međunarodnih preporuka za kategorizaciju starosne dobi stanovništva radi statističkih obrada. Stratifikacija po pricipu geografske zastupljenosti podrazumeva podelu na četiri regiona: Beograd (i okolina), Vojvodina, Šumadija i Zapadna Srbija, Istočna i Južna Srbija. Osim opšte populacije, u formi dve ad hoc grupe ispitivanje uključuje i uzorak odraslih vegetarijanaca (287 ispitanika), kao i trudnica starosti 19-49 godina (143 ispitanice).

Dizajn istraživanja podrazumeva nutritivnu kohortnu studija preseka. Studijsko ispitivanje počinje pilot studijom, a traje do prikupljanja podataka o ukupnom predefinisanom broju stratifikovanih ispitanika. Paket upitnika obuhvata: formular informisane saglasnosti, opšti upitnik (za prikupljanje cociodemografskih i antropometrijskih podataka), validirani upitnik za procenu stepena fizičke aktivnosti (International physical activity questionnaire – IPAQ, short version) i odgovarajuće instrumente za procenu dijetarnog unosa – dvadesetčetvoročasovne ankete ishrane (za ispitanike starosti 10-74 godina), dnevnike ishrane za prospektivno prikupljanje podataka o konzumaciji hrane i napitaka (za decu uzrasti od 1 do 9 godina) i starosno prilagođen retrospektivni upitnik o učestalosti konzumacije namirnica (tzv. Food Propensity Questionnaire – FPQ). Za decu starosti od 1-9 godina, odgovornost dostavljanja podataka snosi roditelj ili staratelj. Takođe, u populaciji dece i adolescenata, deo opšteg upitnika koji se odnosi na socio-ekonomske faktore, uključujući stepen obrazovanja i status zaposlenja, popunjava roditelj ili staratelj. Deca ne popunjavaju upitnik o fizičkoj aktivnosti. Za ispitanike koji imaju bilo kakve kognitivne smetnje koje bi mogle ugroziti kvalitet prikupljenih informacija, ankete se popunjavaju u prisustvu staratelja/negovatelja. Unapred utvrđen kalendar istraživanja precizno definiše geografski region, godišnje doba (ravnomerna zastupljenost), dan anketiranja (70 % anketa se odnose na radne dane, a 30% na neradne), pol, populacionu grupu i užu starosnu kategoriju ispitanika. Ankete/dnevnici ishrane se realizuju za dva dana, među kojima je vremenska distanca od najmanje sedam dana. Svi ispitanici biće intervjuisani direktno-usmeno u okviru prve studijske posete, prema svojoj udobnosti, u okviru CENM-a, ili nekog drugog mesta koje označe kao komforno, uključujući njihova mesta stanovanja ili radna okruženja. Drugi kontakt sa ispitanicima se može organizovani u formi direktnog kontakta ili telefonskim putem, shodno preferencijama ispitanika, njihovoj dostupnosti i kognitivnim kapacitetima. Za olakšavanje procene veličine porcije konzumiranih namirnica i jela koristiće se Atlas namirnica i jela sa fotografijama različitih veličina porcija. Prikupljeni podaci će se pohranjivati i obrađivati primenom naprednog nutritivnog softvera za sveobuhvatnu procenu nutritivnog unosa i planiranje ishrane Diet Assess & Plan, a preračun unosa makro- i mikronutrijenata na osnovu kvantitativnih podataka o konzumaciji sprovodiće se uz primenu Srpske baze podataka o sastavu namirnica.

Istraživanje se realizuje u skladu sa postulatima Helsinške deklaracije uz odobrenje Etičkog komiteta Instituta za medicinska istraživanja (broj dosijea EO 123/2017).

Izveštavanje EFSA-e o realizovanim zadacima, ostvarenim rezultatima i napretku sprovodiće se redovno, u skladu sa definisanim kalendarom aktivnosti.


In memoriam: Izjava Dr Marije Glibetić

Dešavanja/Najave

Arhiva

Flag Counter

48??8?